Sách Giáo Lý khẳng định:''Kinh của Chúa (*) chính là Bản Tóm Lược Phúc Âm.''Thánh Tôma Aquinô gọi Kinh Lạy Cha là Lời Cầu Nguyện tuyệt hảo. Được xếp vào trọng tâm Bài Giảng trên núi (Math. 5,7), và dưới hình thức lời nguyện, Kinh Lạy Cha diễn tả lại nội dung cốt yếu của Phúc Âm. Kinh gồm có bảy phần: ba lời đầu đặc biệt dành cho Thiên Chúa (theologal). Nhưng, trước khi đọc ba lời nguyện ấy, Kitô hữu phải thưa với Chúa lời nầy: ''Lạy Cha chúng con ở trên Trời.'' Sau ba lời nguyện là bốn điều cầu xin, tức là bày tỏ với Cha Nhân Từ nỗi thống khổ và lòng trông chờ của chúng ta.
Theo tinh thần vừa nêu, nhắm tìm hiểu thêm về ý nghĩa tuyệt vời của Kinh mà Chúa Giêsu đã dạy, trước hết, tôi xin mạo muội viết về lời thưa với Chúa: ''LẠY CHA CHÚNG CON Ở TRÊN TRỜI.'' Đồng thời, tôi cũng viết về chữ ''cha'' mà Chúa Giêsu đã dùng để khai tâm cho thành phần Do-thái muốn giết Ngài. (Trong bảy bài sau này, tôi sẽ lần lược viết thêm về bảy phần của Kinh Lạy Cha.)
A. Chữ LẠY
Chữ nầy biểu hiện nét văn hóa đặc thù của người Việt. Ví dụ: ''Lạy Trời mưa xuống...; Lạy cha, lạy mẹ, con đi; Lạy ông đi qua, lạy bà đi lại; Tao lạy mầy! Mầy đừng làm chuyện thất đức đó, mầy ơi! Con kính lạy Cha; Kính lạy Mẹ Maria; Con thờ lạy Chúa đang ngự trong lòng con....''
Như vậy, từ LẠY có nghĩa khác nhau tùy đối tượng của nó. Ai dè tâm tình ''Lạy Trời'' của người Việt lại trùng hợp trong chừng mực nào đó với Kinh Thánh (Philip 2,10) như sau: ''ngõ hầu, trước Danh Hiệu Giêsu, tất cả trên trời, ở địa cầu và dưới gầm đất đều phải quì gối bái LẠY... - that, at the Name of Jesus, every knee should bow in heaven and on earth, and under the earth...''
B. Chữ CHA
Chữ CHA trong Kinh Lạy CHA dùng để kính chào THIÊN PHỤ và tôn thờ Ngài! Sách Giáo Lý số 239 cũng khẳng định: ''Không ai là CHA như Thiên Chúa!''
1. CHA là Thiên Chúa trong Cựu Ước
Thiên Chúa đã mạc khải Danh Xưng của Ngài là CHA nhân hậu trong Cựu Ước như sau: '' Ta sẽ ban cho con một miền đất ân sủng làm gia nghiệp rạng rỡ giữa các dân tộc... Con sẽ gọi Ta là CHA và con sẽ không quay mặt xa Ta nữa.'' (Giêrêmia 3, 19) ''Ngài sẽ cầu với Ta: "Ngài là CHA, là Thiên Chúa, là núi đá cứu độ cho con!"(TV 89, 27)
2. CHA là Thiên Chúa trong Tân Ước
Trong Tân Ước, Chúa Giêsu đã cầu nguyện nhiều lần với CHA của Ngài, chẳng hạn nơi Vườn Cây Dầu hay trên Thập Giá. Ngoài ra, thiết tưởng cần nêu thêm lời dạy của Thánh Phaolô về ý nghĩa của chữ CHA trong Thư của Thánh Nhân như sau: ''Nhưng anh em đã nhận lãnh Thần Khí của hàng nghĩa tử; nhờ đó, chúng ta kêu lên: ABBA, lạy CHA!'' (Roma 8,15)
3. Chữ CON tự nó diễn nghĩa rằng người con đương nhiên có CHA
a. Trong Cựu Ước
Thiên Chúa dạy ông Maisen nói với Pharaon, vua Ai-cập: ''Thiên Chúa phán: Con đầu lòng của Ta là Israel. Ta đã phán với ngươi: Hãy thả con Ta ra để nó đi thờ phượng Ta." (XH 4, 22-23)
b. Trong Tân Ước
Tin Mừng theo Thánh Mathêô 2, 14-15 ghi: ''Thế là Giuse trỗi dậy trong đêm, đem Hài Nhi và Mẹ Ngài trốn sang Ai-cập. Ông ở lại đó đến mãn đời Hêrôđê ngõ hầu ứng nghiệm điều Chúa đã phán qua ngôn sứ: Ta đã gọi con Ta ra khỏi Ai-cập.'' (xem thêm Hôsê 11,1) "Đây là Con Ta yêu dấu, hãy vâng lời Ngài." (Marcô 9,7)''Hãy xem tình yêu, mà CHA tặng chúng ta, lớn biết bao: Chúng ta được gọi là con cái của Thiên Chúa.'' (1Gioan 3, 1-2) ''Vì chưng tất cả những ai được Thần Khí Thiên Chúa dẫn dắt thì họ là con cáiThiên Chúa...'' (Roma 8, 14) ''Cho nên bạn không còn là nô lệ, mà là con; nhưng là con thì bạn cũng là người thừa tự qua Thiên Chúa.'' (Galat 4,7)
C. Phạm trù ''cha'' mà Chúa Giêsu đề cập đến
Thánh Gioan ghi lại Lời Chúa nói với người muốn giết NGÀI về ''cha'' khác nhau như sau: ''Họ trả lời Ngài: "CHA chúng tôi là Abraham!" Chúa Giêsu nói với họ: "Nếu các người là con cái của Abraham, ắt các người đã xử sự như Abraham. Nhưng nay, các người muốn giết Ta là người đã công bố sự thật cho các người, sự thật mà Ta đã nghe tự Thiên Chúa. Abraham đã không xử sự như thế! Các người đang thực hiện công việc của CHA các người!" Họ bèn phản đối Ngài: "Chúng tôi không phải là con hoang! Chúng tôi chỉ có một CHA là Thiên Chúa!" Chúa Giêsu nói với họ: "Nếu như Thiên Chúa là CHA các người, các người hẳn yêu mến Ta; vì Ta tự Thiên Chúa mà phát xuất và đến. Ta không đến nhân danh riêng Ta, nhưng chính NGÀI đã gởi Ta đến. Tại sao các người không hiểu điều Ta nói? Vì các người không có khả năng nghe lời Ta. Các người có CHA LÀ QUỶ, cho nên các người muốn làm theo nguyện vọng của CHA CÁC NGƯỜI. Ban đầu, NÓ là kẻ sát nhân nên NÓ không đứng vững trong sự thật vì không có sự thật trong NÓ. Khi nói láo, NÓ nói điều tự chính NÓ mà ra; vì NÓ là tên nói láo nên NÓ là CHA CỦA SỰ LÁO KHOÉT.'' (Tạm dịch theo Bản thống nhất của Công Giáo và Tin Lành Đức.)
(còn tiếp)