Tìm Hiểu về lễ Đầu Dòng ở Bùi Chu
Giáo phận Bùi Chu là một trong 26 giáo phận của Giáo Hội Việt Nam, là giáo phận có diện tích nhỏ bé nhất, nhưng lại có số lượng giáo phân đông thứ 4/26 giáo phận, quả là một con số đáng kinh lể. Cũng nói thêm về lịch sử giáo phận này thì đây là vùng đất đầu tiên đón nhận tin mừng vào năm 1533 giáo sĩ I-Nê-Khu đã đến Trà Lũ- Quần Phương và Ninh Cường để giảng đạo rồi, và đây, giáo phận Bùi Chu cũng chính là cái nôi cho hạt giống tin mừng sinh hoa kết quả dồi dào như hiện nay.
Giáo phận Bùi Chu là mảnh đất bao gồm 6 huyện phía Nam của tỉnh Nam Định là Nam Trực- Trực Ninh- Xuân Trường- Giao Thủy- Hải Hậu- Nghĩa Hưng, và một phần đất thuộc thành phố Nam Định, giáo phận hiện có 160 linh mục, 150 giáo xứ, 6 giáo hạt, 5 hội dòng, 1 ĐCV, và do Đức giám mục dòng Saledieng Donbosco Giuse Hoàng Văn Tiệm coi sóc chủ chăn từ năm 2001 đến nay. Giao phận nhận Đức Mẹ Vô Nhiễm nguyên tội làm bổn mạng đệ nhất mừng kính ngày 8/12 tại Phú Nhai và Thánh Tổ Đaminh là đệ nhị mừng kính ngày 8/8 tại Bùi Chu.
Vậy thế nào là Lễ Đầu Dòng?
Có cách lý giải như sau: Bùi Chu thuộc miền truyền giáo dòng Anh em Thuyết giáo Đaminh phụ trách gồm các giáo phận: Bùi Chu- Hải Phòng- Thái Bình và Bắc Ninh, giáo dân ở vùng này hay gọi là các giáo phận Dòng. Nhưng cụm từ “Lễ Đầu Dòng” chỉ ở Bùi Chu mới có, còn các giáo phận khác thì lại không có, điều này thì không ai biết là như thế, chỉ biết rằng chỉ có lâu đời lắm rồi. Vậy lễ đầu dòng là sao? Xin giới thiệu đôi điều về cuộc đời cha Thánh Đaminh. Ngài sinh năm 1170 trong một gia đình quyền quý và đạo hạnh ở Tây Ban Nha, ngay từ nhỏ Thánh Ða Minh đã có chí hướng đi tu. Ngài theo học ở Palencia, và có lẽ được thụ phong linh mục trong khi còn đi học, và được bổ nhiệm là kinh sĩ ở Osma năm 1199. Ở đây ngài làm bề trên của một tu nghị, nổi tiếng là theo sát quy luật của Thánh Bênêđíctô.Năm 1203, ngài tháp tùng Ðức Giám Mục của Osma đến Languedoc, là nơi Thánh Ða Minh rao giảng chống với lạc thuyết Albigensian, và giúp cải tổ dòng Xitô. Thánh Ða Minh thành lập một tổ chức dành cho phụ nữ ở Prouille trong thuộc địa của phe Albigensian và giao cho một vài nữ tu trông coi với quy luật do chính ngài viết ra.Khi vị đại diện đức giáo hoàng bị bè phái Albigensian sát hại năm 1208, Ðức Giáo Hoàng Innôxentê III đã phát động một cuộc thập tự chinh do Bá Tước Simon IV cầm đầu để chống với bè rối này. Thánh Ða Minh đi theo đạo quân để rao giảng cho những người lạc giáo, nhưng không thành công lắm. Vào năm 1214, Bá Tước Simon tặng cho Thánh Ða Minh một lâu đài ở Casseneuil, và cùng với sáu môn đệ, thánh nhân đã thành lập một tu hội tận tụy cho việc hoán cải người lạc giáo Albigensian.Trong Công Ðồng Latêranô lần thứ tư năm 1215, Thánh Ða Minh thất bại trong việc xin phê chuẩn tu hội, nhưng được Ðức Giáo Hoàng Honorius III chuẩn y vào năm tiếp đó, và Dòng Thuyết Giảng (các tu sĩ dòng Ða Minh) được thành lập. Thánh Đaminh qua đời ngày 8/8/1221 và 13 năm sau, năm 1234 giáo hội đã phong thánh cho ngày.
Đến đây ta có tể kết luận lễ đầu dòng chỉ là cách gọi khác đi của ngày lễ kính cha Thánh Đa Minh, vì ngài có Công lập dòng Đaminh và người ta gọi ngài là Thánh Tổ Phụ. Hiện nay dòng thánh Đaminh truyền giáo luôn là một dòng mạnh và có ảnh hưởng nhất về truyền giáo của giáo hội.
Cách riêng với giáo dân giáo phận Bùi Chu có lòng sùng kính ngài đặc biệt bởi để có được như ngày hôm nay, giáo phận mang ơn của dòng thánh tổ Đaminh rất nhiều. Ngày lễ đầu dòng còn gắn liền với các sự kiện lớn của giáo phận như Truyền chức giám mục, linh mục, các ngày lễ lớn trong năm… Các đức giám mục Phạm Năng Tĩnh, Vũ Duy Nhất, Hoàng Văn Tiệm đã lãnh nhận chức giám mục giáo phận vào chính ngày lễ này và ngày 8/8/2011 sẽ kỷ niệm 10 năm Đức cha nhận trách nhiệm coi sóc đoàn chiên Bùi Chu. Ngày xưa khi các phương tiện đi lại, các phương tiện truyền thông chưa có, giáo dân thường phải đi bộ từ trưa hôm trước đến nhà thờ chính tòa vào đêm hôm trước để mừng lễ, hành trang mang theo chỉ là nắm cơm muối vừng, một cái áo mưa, thể là đủ, thật đơn giản nhưng sốt sáng, từng đoàn người, từng giáo xứ kéo nhau về nhà thờ chính tòa thật đông vui làm cho những người đi đường, những anh chị em tôn giáo bạn hay lương dân phải băn khoăn hỏi rằng: “họ đi đâu mà đông thế?” khi hỏi ra mới biết là họ đi lễ Bùi, Bùi là Bùi Chu, địa danh rất nổi tiếng ở Việt Nam. Cơm nắm muối vùng dùng để ăn cho bữa tối và sáng hôm sau, còn chiếc áo mưa ban đêm trải ra các chỗ có thể để ngủ, còn ban ngày để che mưa, theo kinh nghiệm thì lễ Đầu Dòng thường rơi vào mùa mưa bão nên mang theo áo mưa là chuyện hết sức bình thường, với lại lễ lại rơi vào dịp lúc vừa cấy hái xong, đây cũng là lúc được nghỉ ngơi, Vào những ngày này phố phường và chợ Bùi Chu, khuân viên giáo xứ Chính Tòa cũng như Tòa giám mục hầu hết không còn một chỗ trống, những người đi muộn thường phải sang bên Trung Linh, Liên Thủy hay các nhà dòng để xin ngủ trọ. Còn các xứ nào gần thì thường đi vào sáng sớm ngày hôm sau… Ngày xưa là như vậy, nhưng bây giờ thì sao? Lễ đầu dòng luôn là một ngày lễ đặc biệt với con cái giáo phận Bùi Chu, nó đãtrở thành truyền thống qua hơn tẳm năm nay, ban đẫu lễ này chỉ kính riêng tại TGM khi đó đặt bên giáo xứ Liên Thủy, về sau TGM chuyển về Bùi Chu thì mừng kính tại nhà thờ Chính Tòa, số lượng người về dự lễ hàng năm khoảng 20.000 cho tới 50.000 giáo dân, quả là một không khí sầm uất vùng đạo Bùi Chu. Lễ đầu dòng, lễ Bùi, Lễ thánh Đaminh đã qua biết bao đời giám mục,giáo dân và tồn tại cho tới ngày hôm nay, đó cũng là tinh thần truyền thống cho mọi người và nhất là thế hệ trẻ phát huy tinh thần ấy vốn tiềm ẩn trong mỗi người dân giáo phận Bùi Chu.
Hiện nay để tưởng nhớ công ơn Dòng thánh Đaminh, sau khi phía tỉnh Nam Định trao trả khu vực nhà thờ giáo xứ Khoái Đồng (đường Lê Hồng Phong- Tp Nam Định) cho TGM Bùi Chu, đức cha giáo phận đã cho tu sửa lại thánh đường và các cơ sở liên quan va trao cho dòng Đaminh coi sóc và đảm nhiệm phụ trách truyền giáo, đây sẽ là cơ sở chính của dòng Đaminh Bùi Chu, dâng kính Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo Việt Nam bổn mạng tỉnh dòng Đaminh.
Nguyện xin cha thánh Đaminh tổ phụ ban muôn ơn lành hồn xác xuống trên quý Đức cha, quý cha, quý tu sĩ nam nữ, và toàn thể cộng đoàn giáo dân giáo phận, đăch biệt những ai đã nhận thánh Đaminh làm bổn mạng.
svbuichu